ส.ส. ภาคเหนือ พรรคก้าวไกล เรียกร้องรัฐอย่านิ่งดูดาย - PM 2.5 แย่สุดในโลก

ส.ส. ภาคเหนือ พรรคก้าวไกล เรียกร้องรัฐอย่านิ่งดูดาย - PM 2.5 แย่สุดในโลก  สถานการณ์ PM 2.5 ในประเทศแย่ระดับโลก 14 วันต่อเนื่อง

1) ในขณะที่ทั่วโลกและประเทศไทยกำลังเผชิญกับปัญหาการระบาดของไวรัส COVID-19 พี่น้องชาวภาคเหนือของประเทศไทยก็กำลังเผชิญปัญหาฝุ่น PM 2.5 ที่มีค่าอันตรายติดต่อกัน 14 วัน ขึ้นเป็นอันดับ 1 ของโลก จากข้อมูลค่าฝุ่นละอองพบว่า ที่อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ ฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM 2.5) มีค่าวัดได้สูงถึง 715 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ที่อำเภอแม่แตง สูงถึง 539 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ที่อำเภอเชียงดาว สูงถึง 535 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร

.

นอกจากนี้ที่อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงรายค่าฝุ่นละอองเคยสูงถึง 600 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ซึ่งทั้งนี้ค่ามาตรฐานของฝุ่นละอองนั้นไม่เกิน 50 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร สาเหตุมีทั้ง ในประเทศ และ นอกประเทศ

.

2) จากรายงานข้อมูลจุดความร้อน (ดาวเทียมระบบ VIIRS) ในพื้นที่ 17 จังหวัดภาคเหนือของประเทศไทย ณ วันที่ 18 มีนาคม 2563 มีจุดความร้อน (hotspot) มากถึง 565 จุด ซึ่งสาเหตุมาจาก 2 ปัจจัยหลัก คือ

.

2.1 ในประเทศ - ไฟป่าตามธรรมชาติและสาเหตุที่เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ ไม่ว่าจะการเผาทางการเกษตร หรือเผาเพื่อหาเก็บของป่า ปัญหาหมอกควันไฟป่าจึงนำไปสู่ข้อถกเถียงและความขัดแย้งเรื่องสาเหตุของการเกิดไฟป่า แต่อย่างไรก็ตามปัญหาหมอกควันไฟป่าก็เปิดให้เห็นถึงปัญหาการขาดการมีส่วนร่วมของชุมชนในการเข้าร่วมจัดการกับสาเหตุของปัญหา

.

2.2 นอกประเทศ - “ปัญหามลพิษทางอากาศจากหมอกควันข้ามพรมแดนอันมีที่มาจากประเทศเมียนมาและลาว (Transboundary Haze Pollution)” นั้นมีความสำคัญมากเนื่องจากฝุ่นที่เกิดจากการเผาสามารถเคลื่อนข้ามพรมแดนของรัฐได้ ถึงแม้ว่าประเทศไทยจะให้ความร่วมมือและมีแผนแม่บทแห่งชาติว่าด้วยการควบคุมการเผาในที่โล่ง (National Master Plan for Controlling the Open Burning) หรือในระดับอาเซียนจะมีข้อตกลงอาเซียนว่าด้วยมลพิษจากหมอกควันข้ามแดน (ASEAN AGREEMENT ON TRANSBOUNDARY HAZE POLLUTION)

.

แต่จากสถานการณ์ปัจจุบันก็แสดงให้เห็นว่าประสิทธิภาพในการปฏิบัติตามแผนดังกล่าวมีผลลัพธ์ต่ำกว่าที่ควรจะเป็น เนื่องจากหลักการต่าง ๆ ไม่มีสถานะทางกฎหมายที่แท้จริงในการบังคับหรือลงโทษประเทศที่กระทำผิด รัฐไม่ยอมประกาศเขตภัยพิบัติ ขาดงบ ขาดคน

.

3) ปัญหาข้อจำกัดบางประการของระบบกฎหมายและหน่วยงานราชการ เช่น กฎหมายและระเบียบทางราชการ มีความไม่ชัดเจนในประเด็นการจัดการปัญหาหมอกควันโดยใช้การตัดสินจาก "ดุลยพินิจของผู้ว่าราชการจังหวัดในฐานะ single command" ทำให้เกิดความไม่ชัดเจนและไม่แน่นอน ทำให้ปัจจุบันยังไม่สามารถประกาศให้ปัญหาฝุ่นเป็นภัยพิบัติ ทั้ง ๆ ที่ค่าฝุ่น PM 2.5 สูงระดับต้น ๆ ของโลกติดต่อกัน 14 วันแล้ว โดยมีคำตอบจากหน่วยงานราชการเพียงว่าได้รายงานให้นายกรัฐมนตรีทราบแล้ว และกำลังจะมีการประชุมของคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติเท่านั้น นอกจากนี้การประกาศให้ PM 2.5 เป็นวาระแห่งชาติ เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม 2562 มีเพียง “แผน” แต่ขาดการดำเนินการ เพียงแต่ทำการแบ่งระดับการบังคับบัญชา เช่น หากค่าฝุ่นอยู่ในระดับ 51-75 อำนาจของหัวหน้าหน่วยราชการ 76-100 เป็นอำนาจของผู้ว่าราชการจังหวัดและหากค่าฝุ่นสูงเกิน 100 ขึ้นไป ต้องทำรายงานถึงนายกรัฐมนตรีและมีการเรียกประชุมคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติเพื่อออกคำสั่งการ

.

จากสถานการณ์ปัญหามลพิษทางอากาศจากหมอกควันดังกล่าว 6 ส.ส. ภาคเหนือ ในนามของพรรคก้าวไกลจึงมีข้อเรียกร้อง 4 ประการ ดังนี้

.

4.1 เรียกร้องให้รัฐบาลสืบหาสาเหตุของจุดความร้อนในพื้นที่ 17 จังหวัดภาคเหนือและจุดความร้อนในเขตของประเทศเพื่อนบ้านบริเวณใกล้กับพรมแดน หากเป็นการเผาอันเกี่ยวเนื่องมาจากการลงทุนของบริษัทเอกชนสัญชาติไทย ก็อาจมีการเรียกบริษัทนั้นให้เข้ามาชี้แจงต่อคณะกรรมาธิการหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อหาทางออกร่วมกัน หรือหากการเผานั้นมีสาเหตุมาจากการลงทุนของบริษัทเอกชนต่างชาติ ก็อาจมีมาตรการกีดกันทางการค้าบางประการต่อบริษัทดังกล่าว เพื่อปกป้องสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของพี่น้องชาวไทย

.

4.2 เรียกร้องให้นายกรัฐมนตรีอนุมัติใช้งบกลางฉุกเฉินเร่งด่วน มาแก้ปัญหามลพิษทางอากาศจากหมอกควันภาคเหนือให้ทันต่อสถานการณ์ปัญหา และขอให้ภาครัฐเร่งเข้าช่วยเหลือกลุ่มเสี่ยง เช่น เด็ก คนชรา และผู้ป่วยติดเตียงโดยด่วน โดยเบื้องต้นอาจเป็นการจัดหาและแจกจ่ายหน้ากากอนามัยที่สามารถป้องกันฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM 2.5) ได้ (หน้ากาก N95) รวมไปถึงการออกมาตรการสนับสนุนในช่วงที่ยังไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้โดยเด็ดขาด เช่น การจัดให้โซนปลอดภัย (safe zone) การจัดให้มีห้อง clean room กระจายไปอย่างทั่วถึง และอาจมีการสนับสนุนด้านราคาเครื่องฟอกอากาศให้กับครัวเรือนที่ได้รับผลกระทบ

.

4.3 เรียกร้องให้รัฐบาลมีการแก้ไขระเบียบกระทรวงการคลัง ว่าด้วยเงินทดรองราชการเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน พ.ศ. 2562 โดยกำหนดให้ปัญหาฝุ่นและหมอกควันเป็นภัยพิบัติ เพื่อให้ผู้ว่าราชการจังหวัดของจังหวัดที่มีค่า PM 2.5 เกินมาตรฐาน สามารถอนุมัติเงินทดรองราชการเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติได้ โดยในส่วนของพรรคก้าวไกลจะมีการผลักดันเพื่อให้เกิด พ.ร.บ. อากาศสะอาด และจะสนับสนุนให้มีการแก้ไขเพิ่มเติม พ.ร.บ. ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 เพื่อสร้างความชัดเจนให้กับนิยามของสาธารณภัย โดยรวมเอาปัญหามลภาวะทางอากาศ เช่น ปัญหาฝุ่นและหมอกควัน เป็นสาธารณภัยตามกฎหมาย

.

4.4 เรียกร้องให้ภาครัฐเปิดโอกาสให้ชุมชนในเขตป่าได้มีส่วนร่วมในการจัดการกับปัญหาไฟป่า โดยอาจมีการบูรณาการรูปแบบ ความรู้ การบริหารจัดการไฟระหว่างหน่วยงานของรัฐ และภูมิปัญญาดั้งเดิมของกลุ่มชาติพันธุ์ในการร่วมแก้ไขปัญหาอย่างยั่งยืน

.

ทีม ส.ส. ภาคเหนือ พรรคก้าวไกล

- พีรเดช คำสมุทร

- กัญจน์พงษ์ จงสุทธามณี

- เอกภพ เพียรพิเศษ

- นิติพล ผิวเหมาะ

- มานพ คีรีภูวดล

- ณัฐพล สืบศักดิ์วงศ์